به گزارش خبرنگار تهران پرس، شهر ری یکی از کهن ترین شهرهای ایران و جهان و مهمترین شهرستان مذهبی و سیاسی استان تهران می باشد.
تا قبل از افتتاح خط مترو، کمتری کسی میدانست در شهر ری محله ای هست به نام جوانمرد قصاب اما اکنون با گسترش خط مترو تهران و نامگذاری ایستگاهی به نام جوانمرد قصاب خیلی از اهالی تهران با این نام آشنا شدند.
طبق اسناد و فتوت نامه های موجود نام محله برگرفته از دوره قاجاریه و در زمان سلطنت فتحعلی شاه قاجار میباشد که یکی از مهمترین این اسناد وجود بقعه جوانمرد قصاب در شهر ری خیابان شهید سید محمد حسن حنیفه زاده محله جوانمرد قصاب، که خود قدمت طولانی و اصالت محله را نشان میدهد است.
بدون شک میتوان بیان کرد که دلیل نامگذاری محله به دوران زندگی و فعالیت های خیرخواهانه قصاب این محله برمیگردد.
به گفته اهالی محله شهر ری، جوانمرد قصاب فردی مهربان و با ایمانی و همواره در کمک کردن به محرومان و مستضعفان ثابت قدم بود.
در مورد جوانمرد قصاب روایتها ، قصه ها و باورهای بیشماری بین مردم نقل شده است و همینطور در کتابهای متعددی نام جوانمرد قصاب ذکر و از وی یاد شده است از جمله کتاب
طریق البکاء از عهد ناصری و کتاب
نزهه القوب اثر حمدالله مستوفی که به دوره ایلخانان و در سال
۷۴۰ قمری نگارش شده است.
در یکی از این روایات جوانمرد قصاب یکی از
۱۷ کمر بسته
حضرت علی علیه السلام است چنانکه در روز غدیر خم حضرت علی
علیه السلام گوسفند ذبح کردند و جوانمرد قصاب آن را سلاخی کرد .
در روایت دیگر که بین قصابان و سلاخان پر آوازه و همواره از آن یاد میشود آمده است:
روزی جوانمرد قصاب گوسفندی را کشته بود و در حال کندن پوست او بود اما گاهی کارد پوست را سوراخ میکرد و گاهی گوشت را از پوست جدا میکرد. جوانمرد قصاب درمانده شده بود که حضرت علی
علیه السلام از آنجا عبور میکرد و حال او را دید. جوانمرد قصاب با دیدن حضرت علی
علیه السلام به پیشواز حضرت رفت و دست وی را بوسید و گفت:
ای شاه مردان، گاهی کارد من به کندی میبرد و گاهی هم از کار میایستد.
حضرت
علی علیه السلام دست خود را به بلچاق (آهنی میان قبضه و تیغ شمشیر گفته میشود) ذوالفقار خود کشید و تکه ای از فولاد را جدا کرد و آن را به کاردمال تبدیل کرد و گفت هر وقت کاردت کند شد به این بمال تا تیز و برنده شود.
در روایت دیگر که در تاریخ نقل شده است در زمان حضرت علی
علیه السلام جوان قصابی بود که شهرت زیادی بین قصابان شهر داشت و هر کسی که قصد قصاب شدن را میداشت باید توسط او تایید میشد تا میتوانست در میان مردم شهر به شغل قصابی بپردازد آن جوان قصاب بعدها یکی از مریدان و یاران حضرت علی
علیه السلام شد.
در سال های گذشته بین
۱۳۱۵ تا
۱۳۳۵ مردم محله جوانمرد قصاب به کار کشاورزی و دامداری مشغول بودند و روزانه برای زیارت و نذری خود به بقعه جوانمرد قصاب میرفتند.
در طی دهه های
۱۳۵۰ تا
۱۳۶۰ بقعه، تبدیل به ساختمانی مخروبه شده بود به طوری که قابلیت استفاده چندانی نداشت. تا این که در طی دهه گذشته توسط میراث فرهنگی مورد باسازی و مرمت قرار گرفت و ثبت ملی شد.
هم اکنون بقعه جوانمرد قصاب زائرانی از کل تهران و شهرستان های دیگر دارد و یکی از محل های گردشگری در شهر قدیمی ری محسوب میشود. شهری که از لحاظ گردشگری و اماکن تاریخی یکی از قطب های ایران محسوب میشود.
ساختمان این بقعه به صورت چهار ضلعی و طول و عرض آن حدودا ۶ متر است.
به گفته اهالی محله در طی سال های پیشتر یک سنگ سیاه رنگی بر روی مزار جوانمرد قصاب حجاری شده بود که سال ها قبل مفقود و توسط افراد ناشناس برداشته شده است.
در وسط حرم سکوی مستطیلی به ارتفاع و عرض یک متر و طول دو متر قرار دارد و طی دهه پیشین یک لوح سنگی در وسط آن نصب گردیده بود که بر روی آن دو بیت زیر به خط نستعلق برجسته نگاشته شده بود.
جوانمرد قصاب این شیر دل کمر بسته شیر یزدان بود
مزارش که باشد بهشت برین زیارتگه اهل ایمان بود
بنای قبلی و سنگ مزبور از آثار زمان فتحعلی شاه قاجار بوده است. اخیرا عملیات نوسازی و مرمت در این بقعه صورت گرفته و اطراف آن محصور شده است و بقعه و سنگ مزار جوانمرد قصاب به شکل امروزی درآمده است.
قابل ذکر است که این زیارتگاه دارای
موقوفات متعددی میباشد.
نمای بیرونی بقعه با آجر های زرد و سرامیک های آبی رنگ تزیین شده که جلوه ی زیبای به خود پیدا کرده است .
گنبد بقعه همچنان مثل سال های گذشته با کاهگل و همچنین دیواره های داخل بنا با ملات کاهگل و گچ و دور تا دور دیواره های داخل بقعه با سرامیک های سبز رنگ مرمت و بازسازی شده است.
روی سقف درست بالای سنگ مزارع با تصاویر شهداء تزیین شده است که به نوبه خود جلوه زیبایی به بقعه داده است.
لازم به ذکر است مقبره های دیگری در برخی روستاهای ایران به نام جوانمرد قصاب هست که احتمال دارد همه آنها مقبرههایی نمادین برای شخصیت نیمه افسانهای جوانمرد قصاب باشند.
همچینین طی ده های گذشته که پرده خوانی در قهوه خانه های ایران باب بوده، نقاشی و پرده خوانی جوانمرد قصاب یکی از روایت های پر مخاطب نقال ها بوده است که هنوز هم نقاشی ها و پرده های آن موجود است.
عکاس و خبرنگار: آقای محمد ترابی